postheadericon Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych

Zapalenie zatok przynosowych najczęściej zaczyna się od zapalenia błony śluzowej nosa. Często zmiany zapalne dotyczą kilku zatok równocześnie. Jest to uwarunkowane bliskością położenia ich ujść naturalnych.

zatoki 1

Zmiana warunków fizykochemicznych powoduje uszkodzenie nabłonka rzęskowego pokrywającego ścianę zatoki, w wyniku czego dochodzi do zaburzenia jego czynności. Następuje rozszerzenie naczyń i obrzęk błony śluzowej. Na skutek przesięku w zatokach pojawia się wydzielina śluzowa a takżę płyn. Ich zaleganie jest wynikiem zastoju spowodowanego z jednej strony zaburzeniem ruchu rzęsek, z drugiej zaś zablokowaniem ujść zatok. Zalegająca w zatokach wydzielina stwarza korzystne warunki do namnażania się bakterii. W rezultacie błędne koło, na które składają się niedotlenienie tkanek, upośledzenie ruchu rzęsek, gromadząca się wydzielina w zatokach i namnażanie się bakterii, objawia się jako zapalenie zatoki czołowej lub szczękowej.

blocked sinus1

Klasyfikacja zapaleń zatok przynosowych
(Europejskie wytyczne dotyczące zapaleń zatok przynosowych i polipów nosa 2007)

  • ostre zzp- do 12 tygodni

-         całkowite ustąpienie dolegliwości

  • przewlekłe zzp u dorosłych - powyżej 12 tygodni

  • dolegliwości i objawy utrzymują się ponad 12 tygodni lub

  • w ciągu roku wystąpiły 4 epizody ostrego nawracającego zapalenia zatok przynosowych, z których każde trwało co najmniej 10 dni

w połączeniu

  • z utrzymującymi się zmianami w tomografii komputerowej wykonanej po 4 tygodniach leczenia zachowawczego, w trakcie którego nie było zaostrzenia procesu zapalnego.

  • przewlekłe zzp u dzieci - powyżej 12 tygodni

  • dolegliwości i objawy utrzymują się ponad 12 tygodni lub

  • w ciągu roku wystąpiły 6 epizodów ostrego nawracającego zapalenia zatok przynosowych, z których każde trwało co najmniej 10 dni

w połączeniu

  • z utrzymującymi się zmianami w tomografii komputerowej wykonanej po 4 tygodniach leczenia zachowawczego, w trakcie którego nie było zaostrzenia procesu zapalnego.

Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, iż zapalenie zatok jest jedną z najczęstszych chorób. Zapada nań blisko 15% ogółu amerykańskiej populacji. Stanowi jedno z 10 najczęściej stawianych rozpoznań medycznych. Aż 20% antybiotyków przepisuje się z powodu tej choroby. Obliczono, iż w USA w 2005 roku zapalenie zatok było przyczyną         29 milionów wizyt lekarskich.

Przyczyną ostrych zapaleń zatok są najczęściej wirusy. W połowie przypadków są to tzw. rynowirusy. U osób dorosłych średnio dochodzi do 2-3 epizodów wirusowego zapalenia górnych dróg oddechowych w ciągu roku. Dzieci chorują częściej: 6-8 razy w ciągu roku. W zakażeniach pochodzenia bakteryjnego dominują paciorkowce (w 25-48% stwierdza się Streptococcus pneumoniae), poza tym Haemophilus influenzae (20-30%), Moraxella catarrhalis (4-12%), beztlenowce (do 8%), gronkowiec złocisty (6%). Infekcje innymi patogenami, np. grzybiczymi (głównie Aspergillus, Candida) zdarzają się rzadko.

Należy zwrócić uwagę, iż w przebiegu wielu chorób może dojść do zamykania naturalnych ujść zatok. Obrzęk błony śluzowej nosa może wyzwolić ekspozycja na uczulające chorego alergeny lub inne czynniki drażniące. Dlatego czynnikami ryzyka przewlekłego zapalenia zatok są różne typy nieżytu nosa (popularnie nazywanego przez chorych „katarem"), zakażenia zębopochodne, zmiany anatomiczne w obrębie jamy nosowej, zaburzenia odporności (np. obniżenie chroniących organizm przed zakażeniami przeciwciał immunoglobulin typu A czy G), nieprawidłowości wydzielania śluzu w drogach oddechowych lub zaburzenia ruchu rzęsek nabłonka oddechowego.


Przyczyną tego typu dolegliwości mogą być zarówno czynniki wewnętrzne

  • Genetyczne

  • Alergiczne (Polipy)

  • Endokrynologiczne

  • Związane z chorobami układowymi

  • Nowotwory


jak i zewnętrzne

  • Zakażenia

  • Urazy

  • Czynniki chemiczne

  • Spowodowane wcześniejszymi zabiegami

  • Lekami  (krople do nosa!)


 

 

Lokalizacja

 

wisnieciu po FESS 004

 

Objawy -

Głównymi objawami są:

  • Ból, uczucie rozpierania, pełności na twarzy
  • Katar, spływanie wydzieliny do gardła
  • Upośledzoną drożność nosa
  • Zaburzenia węchu
  • Obecność ropnej wydzieliny w badaniu
  • Gorączka, tylko w przypadku ostrego zapalenia zatok


Drugorzędowymi objawami mogą być:

  • Zmęczenie,
  • Kaszel,
  • Ból zębów,
  • Cuchnienie z ust,
  • Przewlekłe bóle głowy


Diagnostyka:

  • Badanie laryngologiczne
  • Endoskopia nosa, zatok
  • Wymazy cytologiczne, bakteriologiczne,
  • Badanie tomografii komputerowej

FESS 003 FESS 002

endoskopia

4. Metody leczenia

Zachowawcze w zależności od przyczyny:


  • Antybiotyki
  • Środki upłynniajace wydzielinę - mukolityki
  • Preparaty nawilżające roztwory soli fizjologicznej i płynu Ringera
  • Sterydy donosowe
  • Leki antyhistaminowe


5. Zabiegi patrz. Zabiegi operacyjne